Z cyklu przekąski dla dzieci. Soczki.

Soki dla dzieci to grupa asortymentowa, która musi spełniać specjalne wymagania.

Produkuje się je z surowców uprawianych w gospodarstwach kontrolowanych, co pozwala uzyskać surowce o minimalnej zawartości azotanów (V) i azotanów (III), a także pierwiastków toksycznych (np. kadm czy ołów).
Na rynku dostępne są różne rodzaje soku, w szerokiej gamie opakowań (od szklanych przez kartonowe, po te z tworzyw sztucznych) o różnej pojemności (od 200 mililitrów do nawet 5 litrów). 

Opakowania z soczkami (jak i inne produkty dla dzieci) szczególnie przyciągają wzrok.

Barwne etykiety z ulubionymi postaciami to pierwsza rzecz, na którą dziecko zwróci uwagę. Kolejną jest smak soku. Jednak te etykiety mają nie tylko wartość estetyczną, zawierają dużo przydatnych  informacji.

Co można wyczytać z opakowania soku?

- Nazwę i informacje dotyczące producenta.
- Informację o ilości produktu. 
Ilości te wahają się od 200 mililitrów do nawet 5 litrów. (np. 200 ml to zazwyczaj mały kartonik soku).
- Informację o tym jakiego typu jest to sok (nektarowy, przecierowy, świeży).
- Informację o rodzaju soku (owocowy, owocowo- warzywny).
- Datę przydatności do spożycia.

- Skład produktu.
W tej sekcji znajdziemy informacje o składnikach, z których zrobiony jest produkt. W tym przypadku sok. Kolejność w jakiej wymienione są składniki nie jest przypadkowa, ponieważ są one ustawione ilościowo i malejąco! Pierwszego składnika jest najwięcej, a kolejnych co raz mniej.

Zauważ, że najczęściej znajdziesz tu taki składnik jak sok zagęszczony. Sok zagęszczony to sok owocowy niekonserwowany chemicznie (jednak może być klarowany poprzez dodanie do niego zolu krzemionkowego, żelatyny i bentonitu), z którego usunięto część wody i aromatu (zagęszczenie) metodami fizycznymi (np. przez odparowanie). Może on zawierać dodatek kwasu L-askorbinowego (witaminy C), jako przeciwutleniacza, ale nie jest utrwalany chemicznie. Producenci tak chętnie go używają ponieważ jest on łatwy i tani w magazynowaniu oraz transporcie. Aby otrzymać sok, który możemy kupić w sklepie, producent dolewa do niego taką ilość wody jaka została odparowana.

- Tabelę wartości odżywczych.
W tabeli przedstawione są podstawowe wartości odżywcze produktu takie jak: energia (podana w kilokaloriach oraz kilodżulach), białko, tłuszcz, węglowodany, błonnik oraz inne np. witaminy, sód, potas (podane w gramach). Tabela pomaga zorientować się co dostarczy nam taki sok i w jakiej ilości. Warto zwrócić uwagę na jaką ilość produktu przypadają podane wartości. 

Na przykład, jeżeli 100 ml soku dostarczy nam 46 kcal, a butelka soku ma 750 ml to cała butelka dostarczy 345 kcal. Przyjmijmy, że chcesz wypić tylko 1 szklankę tego soku (a szklanka ma pojemność 200 ml), wtedy dostarczysz sobie tylko 92 kcal.
I tak można obliczyć każdy element tabeli, który Cię interesuje.

- GDA (Guideline Daily Amount ) czyli wskazane dzienne spożycie. Najczęściej jest ono podane dla osoby dorosłej przy założeniu, że osoba ta przyswaja codziennie 2000 kcal. Wartość GDA może być podana w gramach lub procentach.

Na tym soczku GDA to RSW. 

- Dodatkowe informacje dotyczące produktu np: "Wstrząsnąć przed otwarciem." lub "Po otwarciu przechowywać w lodówce nie dłużej niż 48 godz.".

Zwróć uwagę, że Kubuś zastosował dodatkową zachętę do kupna produktu w postaci naklejki pod etykietą.

Czy istnieją jakieś zalecenia dotyczące soku?

Tak, istnieją. 

W przypadku dzieci warzywa i owoce powinny być spożywane kilka razy dziennie (z przewagą warzyw), w ramach posiłków i przekąsek, najlepiej w postaci surowej lub minimalnie przetworzonej (np. ugotowane). Innym korzystnym elementem codziennej diety (pod warunkiem jej odpowiedniego zbilansowania) może być sok bez dodatku cukru. Sokiem najbardziej podobnym do owocu jest sok świeży. Wyciśnięty w domu lub tłoczony. Ma on najmniejsze straty błonnika względem innych soków. Jednak należy pamiętać, że lepiej jest zjeść owoc zamiast zastępować go sokiem. 

Zgodnie z rekomendacjami AAP (Amerykańska Akademia Pediatryczna)

• Nie należy podawać soku niemowlętom przed ukończeniem 1 roku życia. 
  Chyba, że jest to medycznie wskazane.
• Mleko kobiece i/lub mieszanka dla niemowląt są wystarczające do zaspokojenia zapotrzebowania na płyny u małego dziecka, a woda i mleko są wystarczające dla starszych dzieci. 
  Nie ma potrzeby dopajania małych dzieci sokiem, a podawanie dodatkowych płynów (przy karmieniu piersią) może skutkować mniejszą ilością karmień i zaburzyć naturalny proces laktacji. 
• Dzienne spożycie soku u dzieci w wieku 1-3 nie powinno przekraczać 118 ml.
• Dzienne spożycie soku u dzieci w wieku 4-6 nie powinno przekraczać 170 ml.
• Dzienne spożycie soku u dzieci w wieku 7-18 nie powinno przekraczać 230 ml.
  Może on zastąpić 1 porcję owoców.
• Niemowlętom nie należy podawać soku z butelek lub łatwych do przenoszenia przykrytych kubków, które ułatwiają spożywanie go przez cały dzień oraz nie należy podawać soku przed snem.
  Chodzi o niemożliwość kontrolowania ilości wypitego przez dziecko soku, a także o cukry zawarte w owocach. Cukry te są świetną pożywką dla bakterii powodujących próchnicę zębów.
• Dzieci powinny być zachęcane do jedzenia całych owoców i edukowane na temat korzyści płynących ze spożywania błonnika.
• Nie należy spożywać niepasteryzowanych soków. Mowa o tych sklepowych, nie świeżych.

Od siebie dodam jeszcze, że sok nie powinien być podawany dziecku w celu leczenia odwodnienia czy biegunki. W takich przypadkach najlepiej sprawdzi się woda.

Skoro soki są ok, to po co ten artykuł?

Po to, żebyście wiedzieli, że w soku ma być sok z owoców i/lub warzyw i przecier (owocowy i/lub warzywny). Moim zdaniem lepiej unikać soku zagęszczonego i wybierać ten tłoczony, przecierowy lub samodzielnie robić go w domu. Jednak zdaję sobie sprawę, że soki tłoczone są droższe od tych zrobionych z soku zagęszczonego oraz, ze nie każdy ma sokowirówkę/wyciskarkę. Z drugiej strony, jeśli pijemy soki rzadko to ten zagęszczony nas nie zabije ;-) .

Jeśli w składzie soku zobaczysz: wodę, aromaty, cukier, syrop glukozowo-fruktozowy, regulatory kwasowości (inne niż kwas cytrynowy lub kwas askorbinowy czyli witaminę C), to polecam taki sok zostawić na półce i rozejrzeć się za innym. Takie dodatki są zbędne.

Teraz już wiesz na co zwrócić uwagę przy wyborze soku!

Uwaga, niespodzianka! 

Na Instagramie i Facebooku zabawa- Study Case (Analiza przypadku). W komentarzu pod postem wstawię Wam zdjęcia 1 soczku dla dzieci, a Wy będziecie musieli odpowiedzieć czy byście go kupili, czy nie i dlaczego.

Źródła:

• Danuta Kołożyn- Krajewska, Tadeusz Sikora. "Towaroznawstwo żywności". wyd. WSiP Warszawa 2004. Rozdział 11. Przetwory z owoców i warzyw.
• David Benton and Hayley A. Young. Role of fruit juice in achieving the 5-a-day recommendation for fruit and vegetable intake. Nutrition in Clinical Care. Nutrition Reviews VR Vol. 77(11):829–843. doi: 10.1093/nutrit/nuz031. Published in 2019.
• https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/sok-a-owoc-porownanie-na-przykladzie-soku-pomaranczowego/
• https://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/activities/technical-support-to-member-states/promoting-fruit-and-vegetable-consumption 
• https://1000dni.pl/0-6-miesiecy/czy-podawac-maluchowi-cos-do-picia-w-upalne-dni
• https://czytamyetykiety.pl/blog/zdrowie/sok-tloczony-koncentratu
• https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/piramida-zdrowego-zywienia-i-stylu-zycia-dzieci-i-mlodziezy/
• https://www.aappublications.org/news/2017/05/22/FruitJuice052217